Laktasyon (süt salgılanması), yakın zamanda bebek doğuran kadınlarda doğal bir vücut tepkisidir. Peki, hamile olmadığınız veya emzirmediğiniz halde memeden süt gelmesi normal mi? Bazı anneler, bebeklerini sütten kesildikten bir yıl sonra bile anne sütü sızıntısı yaşayabilir. Ancak bazı durumlarda, hamile kalmadan süt salgılanması bazı ilaçların veya hipofiz bezinin bir yan etkisi olabilir.
Bazı kadınlar hamilelik olmasa bile göğüsten sütlü akıntı gelebilir. Böyle bir duruma, yaşamlarının bir noktasında kadınların yaklaşık %20-25’i tarafından görülen galaktore denir.
20 ila 35 yaş arası kadınlarda yaygındır. Süt salgısı kalıcı veya aralıklı, bol veya yetersiz, tek taraflı veya çift taraflı olabilir.
Peki hamile olmadığınız veya yakın zamanda bir çocuk doğurduğunuzda süt salgılanmasına ne sebep olabilir? Devamında öğrenin.
Hamile Olmadığınız Halde Memeden Süt Gelmesinin Nedenleri
Laktasyona neden olabilecek çeşitli sebepler vardır. Bunları fizyolojik ve patolojik nedenlere ayırdık:
Fizyolojik:
- Amenore durumunda (aylık adet olmaması), galaktore genellikle kandaki prolaktin hormon seviyesinin artması ve anne sütü üretimini uyardığı bir durum olan hiperprolaktinemiden kaynaklanır. Bu hormonun miktarı doğumdan sonra normaldir.
- İlişki sırasında meme başı veya meme manipülasyonu
- Psikososyal stres
Patolojik:
- Hipotalamus veya hipofiz sapını içeren bozukluklar. Hipofiz sapının suprasellar veya sellar lezyonları, galaktore neden olabilir.
- Kraniyofarenjiyom, germinoma, menenjiyom içeren tümörler
- Histiyositoz, sarkoidoz gibi infiltratif bozukluklar
- Rathke kleft kistleri
- Prolaktinoma (hiperprolaktinemiye neden olan), akromegali gibi hipofiz lezyonları
- Göğüs duvarı lezyonları
- Meme ameliyatı
- Omurilik yaralanması
- Zona
- Travma
- Hipotiroidizm, böbrek yetmezliği gibi sistemik hastalık
- Antipsikotikler, gastrointestinal motilite ilaçları (metoklopramid), antidepresanlar, antihipertansif ilaçlar (verapamil, metildopa, reserpin), opioidler, ilaca bağlı hiperprolaktinemi
- İdiyopatik hiperprolaktinemi
- Normoprolaktinemik galaktore
- Tirotoksikoz
Yukarıda belirtilen nedenlerden birkaçı, dikkat edebileceğiniz belirli semptomlarla ilişkilidir.
Gebelik Olmadan Laktasyon Belirtileri
Anne sütü akması kendi başına başka bir rahatsızlığın belirtisidir. Bu nedenle, hamile olmadan laktasyonun nedenini bilmek için başka semptomlar arayın:
Hipofiz veya hipotalamik hastalık durumunda:
- Baş ağrısı
- Görsel rahatsızlıklar
- Sıcaklık intoleransı
- Nöbetler
- İştahsızlık
- Poliüri
- Polidipsi
Hiperprolaktinemi durumunda:
- Azalmış libido
- Kısırlık
- Oligomenore
- Amenore
Hipotiroidizm durumunda:
- Yorgunluk
- Soğuk intoleransı
- Kabızlık
Tirotoksikoz durumunda:
- Sinirlilik
- Huzursuzluk
- Artan terleme
- Isı intoleransı
- İştah artışı olmasına rağmen kilo kaybı
Yukarıda belirtilen semptomlardan herhangi biri veya meme uçlarından süt salgısı dışında bir akıntı sizi rahatsız ediyorsa, gecikmeden bir doktora görünmeyi unutmayın. Erken tanı ve tedavi, durumun kötüleşmesini önleyebilir.
Gebelik Olmadan Laktasyon Tanısı
Hamile olmadığınız halde laktasyon tanısı fizik muayene ve laboratuvar değerlendirmesini içerir.
Fiziksel Muayene:
Genel test: Doktor boyunuzu, kilonuzu ve yaşamsal belirtilerinizi belirler ve göğsü herhangi bir enfeksiyon, tahriş veya travma açısından inceler. Doktor ayrıca zayıf büyüme, gigantizm veya akromegali, bradikardi ve taşikardi olup olmadığını kontrol edecektir.
Memenin muayenesi: Memede şişlik ve nodüller açısından incelenir. Şişlik durumunda, nodüllerin yerini belirlemek ve salgının bir kanaldan olup olmadığını belirlemek önemlidir.
Diğer belirtileri arayın: Doktor görme alanı kusuru, kraniyal nöropati, papilödem, guatr, kuru cilt, miksödem ve karotenemi gibi diğer belirtileri kontrol eder.
Laboratuvar değerlendirmesi:
Fizik muayeneden sonra, meme ucundan akıntının doğası hakkında hala şüphe varsa, doktor bir laboratuvar muayenesi önerebilir. Kitledeki yağ globüllerinin mikroskobik incelenmesi ve varsa gebeliği doğrulamak için bir hCG testi yapılacaktır.
Gerekirse, doktor serum prolaktin seviyesini belirlemek için başka testler önerebilir. Serum prolaktin seviyesi ml başına 200 mg’dan fazla ise (200 mcg / l), galaktore neden olabilen prolaktinoma işaret eder.
Yüksek serum prolaktin seviyeleri ve şüpheli bir hipofiz tümörü durumunda, doktor bir MRI taraması önerebilir. Ayrıca, hastanın osteopeni veya osteoporoz olduğundan şüpheleniliyorsa kemik dansitometrisi yapılacaktır.
Hamilelik Olmadan Memeden Süt Gelmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Galaktore tedavisi serum prolaktin seviyesine bağlıdır. Hiperprolaktinemi belirtileri rahatsız ederse, hastaya aşağıdaki ilaçlar verilir:
Dopamin agonistleri: Serum prolaktin düzeyinin baskılanmasına, gonadal fonksiyonun eski haline getirilmesine, galaktore ortadan kaldırılmasına ve tümörün büyüklüğünün azaltılmasına yardımcı olur. Cerrahi müdahaleler: Nadiren tedavi seçimi olur ve sadece ilaçlar başarısız olursa düşünülür. Doktorlar, tercih edilen geleneksel bir yöntem olan transsfenoidal cerrahiyi düşüneceklerdir. Stereotaktik radyocerrahi, durumu tedavi etmek için kullanılan bir başka popüler yöntemdir.
Radyoterapi: Ameliyat ilaçları ile tedavi edilemeyen makroadenomlu hastalarda düşünülür.
Hastanın normal prolaktin seviyeleri varsa ve galaktore semptomları rahatsız edici değilse, tedavi önerilmemektedir. Ancak, bu gibi durumlarda prolaktin seviyesi periyodik olarak ölçülecektir.
Aşağıdaki bölüm, hamilelik ve emzirme olmadan herhangi bir laktasyon oluşumunu önlemek için önleyici adımlardan bahseder.
Hamile Değilseniz Laktasyonun Önlenmesi
Galaktore önlemek için izleyebileceğiniz bazı adımlar şunları içerir:
- Meme ucunu tahriş eden sütyen giymekten kaçının.
- Cinsel ilişki sırasında çok fazla meme uyarılmasından kaçının.
- Stresi azaltmak için meditasyon, yoga yapın veya fiziksel aktivitelere katılın.
- Kendi kendine meme muayenesi yaparken kitle olup olmadığını kontrol edin.
Tüm galaktore semptomları şiddetli değildir, ancak birkaçı acil tıbbi müdahale gerektiren zorluklar yaratabilir. Bu tür sağlık sorunlarının üstesinden gelmenin en iyi yolu, kendi kendine kontrol ve semptomların tahriş edici olup olmadığını doktorunuza bildirmektir.
Galaktore yaşadınız mı? Ne yaptınız? Aşağıdaki yorum bölümünde bize bildirin.
Kaynaklar:
- Oana Maria Patrascu, et al.; Galactorrhoea: Report of Two Cases; NCBI (2015)
- Hyperprolactinemia; Endocrine Society (2019)
Senin Görüşün veya Deneyimin Nedir?
Aşağıda yer alan yorum bölümünden sen de ister kendi deneyimlerini anlat, ister hamileliğe dair merak ettiğin sorularını diğer okuyucularla paylaş.
Bir yanıt yazın